Mantelzorgers een infuus laten aanleggen? Dat is ontoelaatbaar en een brug te ver ….
Het lijkt zo’n goed idee om de zorg te ontlasten: de opleiding die het Maastrichtse UMC aan mantelzorgers wil geven. Maar ouderenpsycholoog Noud Engelen, voorzitter Platform Mantelzorg Limburg, waarschuwt voor extra spanningen tussen mantelzorgers en patiënten.
Noud Engelen 4 januari 2022
Het plan haalde het landelijke nieuws. Het Maastrichtse UMC wil op grote schaal mantelzorgers gaan opleiden om verzorging en verpleging van patiënten na ontslag uit het ziekenhuis op zich te nemen. Begrijpelijk klinkt de stap van het MUMC+ zeker.
De reguliere thuiszorg is in deze coronapandemie fors overbelast en kan alle taken nauwelijks aan. Dat leidt tot allerlei problemen, ook in het ziekenhuis. Immers: ook hier is er een tekort aan behandel- en zorgmogelijkheden.
Te veel op het bord
Het ziekenhuis heeft dus belang bij een snelle uitplaatsing van patiënten, een belang dat in feite ons allen betreft. Maar wanneer de reguliere zorg tekortschiet, blijft er maar één groep over die het probleem op haar bord geschoven krijgt, en dat is de mantelzorger. Dat moeten we ons realiseren.
Daarbij weten we dat deze mantelzorger, zeker als die een eigen gezin heeft, toch al de nodige extra problemen heeft ten gevolge van corona. Is de mantelzorger een partner van een oudere, dan is ook die al zwaar belast door de huidige maatschappelijke malaise in combinatie met zijn of haar eigen kwetsbaarheid.
Daarbij is het goed te bedenken dat mantelzorgen nauwelijks of niet een eigen keuze kan zijn: het overkomt je wanneer je partner, je vader of moeder, zus of broer al dan niet plotseling zorgbehoevend wordt. ‘Nee’ zeggen is dan meestal geen optie.
Dat het ziekenhuis zijn toevlucht zoekt tot de mantelzorgers, is vanuit zijn eigen perspectief begrijpelijk. Het is ook te prijzen dat het deze mantelzorgers graag wil toerusten voor hun taak. Een cursus oogdruppelen voor een gemotiveerde en fitte mantelzorger die dat graag zelf doet, zodat vader of moeder eerder naar huis kan, valt dan ook zeker te waarderen.
Alleen de suggestie al
Maar wat te denken van het voornemen om vanaf volgend jaar mantelzorgers ook op te leiden om een antibiotica-infuus aan te leggen bij hun naasten? Of om infuus- en sondevoeding te geven, wondverzorging op zich te nemen en injecties toe te dienen? Zelfs maar de suggestie wekken dat dit in de toekomst reguliere taken van mantelzorgers zouden moeten worden, is ontoelaatbaar en een brug te ver.
Van het overnemen van voorbehouden handelingen van professionele zorgverleners, zoals verzorgenden en verpleegkundigen, kan alleen sprake zijn in noodsituaties, op basis van volledige vrijwilligheid én onder directe begeleiding en toezicht van een zorgprofessional.
Daarbij moet ten volle oog zijn voor de altijd onwenselijke combinatie van de ‘technische’ zorgverlening, terwijl er juist ook een emotionele relatie bestaat tussen de patiënt en de zorgverlener. Deze combinatie kan niet alleen extra spanningen veroorzaken voor zowel de mantelzorger als ook voor de patiënt, maar ook leiden tot slechte zorg en foutieve handelingen. Dat is ook waar zowel ouderen als potentiële mantelzorgers moeite mee hebben, als ze worden bevraagd of ze verzorgd willen worden door naaste familie.
Gevaar voor ons welzijn
Ondersteuning van mantelzorgers is wenselijk en zelfs noodzakelijk. Daar kan uiteraard ook ondersteuning bij een aantal praktisch noodzakelijke handelingen onder vallen, zoals oogdruppelen. In dat licht is de mantelzorgacademie van het MUMC+ te prijzen. Maar onze overheid moet ook werk maken van gepaste ondersteuning voor mantelzorgers, niet alleen om die hulp te stimuleren en bevorderen, maar ook om ons allen te beschermen tegen ideeën die wel begrijpelijk en goed bedoeld zijn, maar ook een gevaar voor gezondheid en welzijn van ons allen kunnen vormen.
Wellicht is het opzetten van specifieke vrijwilligersteams bestaande uit ex-medewerkers uit de zorg, een betere optie om acute capaciteitsproblemen in de thuiszorg op te vangen.
Lees ook:
Mantelzorger in loondienst zorgt voor opschudding
De Limburgse zorggroep Cicero heeft mantelzorgers in loondienst. Volgens critici brengt dit het vrijwillige karakter van mantelzorg in gevaar.
Manon Vanderkaa: Er moet meer aandacht komen voor ouderen vóórdat ze kwetsbaar worden
De levensfase tussen pensionering en het begin van de kwetsbaarheid van ouderen, krijgt te weinig aandacht, stelt scheidend directeur Manon Vanderkaa van seniorenorganisatie KBO-PCOB.
